In-ear monitors, IEM

Je ziet ze steeds meer: In-ear monitors, een oplossing voor een aantal monitorproblemen. Wat zijn de voordelen en welke typen zijn er?

In-ear monitorsIn-ear monitors (IEM's) zijn kleine oorstukjes met een luidsprekertje er in, die in de gehoorgang worden gedragen. Zodoende sluit je het geluid dat van buiten komt af. Vaak werken ze tegenwoordig draadloos, je hebt dan een "belt-pack" met een ontvanger en een versterkertje er in bij je. De signaaloverdracht kan analoog zijn of digitaal. Hierop zijn de monitors dan aangesloten. De betere monitors zijn op maat gemaakt voor je oren. Ze moeten namelijk helemaal afsluiten en prettig zitten, ook als je ze uren achter elkaar gebruikt. Als ze niet goed passen, raakt je gehoorgang geïrriteerd en dat kan vrij pijnlijk zijn. Ook krijg je dan meer oorsmeer, wat lastig is en de monitors kan verstoppen.

Het in-ear systeem biedt een aantal voordelen:

  • Iedere muzikant kan zijn eigen persoonlijke mix direct op zijn oren krijgen
  • De monitorsound kan kwalitatief zeer goed zijn (CD-kwaliteit)
  • De geluidsbelasting van het gehoor kan minder zijn
  • Geluid is onafhankelijk van je plaats op het podium
  • Geen rondzing problemen (feedback) meer via de monitors
  • Geen invloed meer van de ruimte-akoestiek op het monitorgeluid
  • Beter geluid in de zaal, omdat het geluidsniveau op het podium lager is
  • Korte soundcheck-tijd, als het systeem eenmaal goed is afgesteld zijn de resultaten reproduceerbaar in elke zaal
  • Goede in-ear minitorsystemen hebben een ingebouwde beveiliging tegen te hoge geluidpieken. De kans op gehoorbeschadiging is daarmee veel kleiner.

Inear monitorsDe prijzen zijn flink aan het dalen, vanaf zo'n € 340 kun je al een op maat gemaakt systeem kopen.

En verder zijn er wat nieuwe ontwikkelingen op het gebied van "half open" systemen, voor mensen die niet graag volledig afgesloten zijn van de "ambiance". Er wordt een ontluchting gemaakt, die ervoor zorgt dat de respons van het publiek en het overige podiumgeluid hoorbaar blijft. Ideaal voor artiesten die veel communiceren met hun toehoorders en bijvoorbeeld jazzmusici en klassieke muzikanten. De demping is dan uiteraard minder, nl. zo'n 15 tot 20 dB i.p.v 25 tot 40 dB.

De audicien kan je ook nog wat vertellen over de verandering die de geluidskarakteristiek ondergaat, als je de gehoorgang voor de helft vult met materiaal en dus de inhoud van de gehoorgang halveert. De open-oor resonantiepiek (gelegen bij 3000 Hz.) verdwijnt, of verplaatst zich naar beneden. Dat geeft de muzikant vaak een wat "doffere" geluidservaring. Dat moet je compenseren met je equalizing.

Slechthorende muzikanten, helaas een groeiende groep (!), hebben er veel baat bij om compressie in te bouwen. M.n. mensen met de bekende lawaaidip bij 4.000 - 6.000 Hz moeten zorgen, dat bij die frequenties de harde geluiden wat extra worden "afgeremd". Dit in verband met de hogere gevoeligheid voor harde geluiden (hyperacusie) bij die frequenties. Het dynamisch gebied wordt daar kleiner. Je kunt dit gemakkelijk door de monitormixer laten doen. Een goed afgestelde limiter kan hier ook helpen.

Twee ontwikkelingen die actueel zijn, zijn het gebruik van flexibele materialen en de toepassing van 2- en zelfs sinds kort 3-weg systemen.

De toepassing van flexibele materialen heeft voordelen, m.n. bij zangers. Door kaakbewegingen kan de afsluiting van de inears tijdelijk verminderen. Er kunnen "stoten" omgevingsgeluid binnendringen bij gebruik van harde, starre materialen. Een flexibele punt beweegt als het ware mee, en houdt de
afsluiting optimaal. Een firma die daarin behoorlijk goed werk verricht is Hearsafe in Köln, zie de link hier onder.

Het gebruik van meer-weg systemen verhoogt de kwaliteit van het geluid. In conventionele speakers is een kanaalscheiding van laag, midden en hoog ook beter. In inears was er tot voor kort een scheiding in laag en hoog, met passieve of actieve cross-over. Nu heeft Ultimate Ears als eerste een drieweg systeem met een nog betere spreiding van het geluid. Zie link hieronder.

Met dank aan Carlo Habets van Maysonic

Digitaal

Een nieuwe ontwikkeling is de inear monitor met DSP (Digital Sound Processor). Dit is een inear systeem met een via computersoftware/USB programmeerbare DSP chip. Hiermee kan de equalizing zeer nauwkeurig op de persoonlijke behoefte en smaak worden ingesteld, evenals de frequentie-afhankelijke compressie en de verhouding met het "ambient" geluid (omgevingsgeluid van publiek ed.). De draadloze signaaloverdracht is ook steeds vaker digitaal. Voordelen: veel kanalen mogelijk zonder dat ze elkaar beïnvloeden, minder ruis en minder dropouts. De bij digitale geluidsbewerking onvermijdelijke latency (vertraging door AD/DA conversie en signaalbewerking) is bij recente systemen onhoorbaar klein, in de grootte orde van 1 msec.

Links

Donatie

Dit is een gratis site, die al sinds 2003 voortdurend wordt uitgebreid en geactualiseerd. Als jij ook wilt dat dat zo blijft, doe dan een donatie aan Popschool Maastricht >>

QR code https://www.popschoolmaastricht.nl:443/college_inear_monitors.php

Bijgewerkt op: 5 November, 2023