▲

 

 

 


 DJ, DJ gear

Met welke apparatuur werkt een DJ zoal? Wat betekenen de DJ termen? Lees het hier!

Wat is een DJ?

DJ, spreek uit als diedzjee, afkorting van "Disc Jockey" is iemand die muziek draait. Oorspronkelijk vinyl platen voor een radiopubliek. Een DJ sprak dan verbindende teksten met vaak info over de artiesten en over de muziek die hij/zij draaide. Deze radio DJ's werden populair en gingen op zeker moment ook optredens in het land doen en brachten hun eigen apparatuur en geluidsinstallatie mee: de Drive-in shows. Deze werden op hun beurt weer geïmiteerd door amateurs, zeker vanaf de tijd dat de benodigde geluidsapparatuur zowel beter als betaalbaarder werd. Onder deze DJ's, tegenwoordig in het DJ-slang "Party Jocks" genoemd, waren ook steeds professionelere. In balzalen, dancings, discotheken, disco's, clubs, of hoe ze ook genoemd werden kwamen ook eigen DJ's die door hun muziekkeuze en hun imago een grote invloed hadden op het discotheekbezoek. In plaats van het draaien van de bekende hits gingen ze op zoek naar soms obscure plaatjes om zicht zó te onderscheiden en hun eigen stijl te ontwikkelen.

ScratcherSommigen gingen trucs met hun draaitafels uithalen, zoals het "scratchen", het met de hand afremmen en weer loslaten van de vinylplaat om zo een kort stukje muziek op een ritmische manier te herhalen. In plaats van plaatjes aan elkaar te praten ontwikkelden ze een manier om platen met hetzelfde tempo (BPM, Beats Per Minute) vrijwel onhoorbaar in elkaar te laten overlopen (Beatmixen, Crossfading). Zo ontstaat als het ware één lang nummer met een wisseling van sounds en stijlen waarmee de DJ het dansende publiek in een trance probeert te krijgen. Soms geholpen door wat pilletjes, maar dit terzijde. Op deze manier maakten ze op basis van bestaande muziek "nieuwe" muziek en werd de DJ in plaats van iemand die alleen muziek van artiesten voor publiek draait zélf een artiest. Inmiddels is het aantal genres en sub-genres in de dance-scene zó groot (house, techno, trance, garage, jungle, hiphop, breakbeat, etc. etc.) dat er waarschijnlijk alleen nog door ingewijden wijs uit is te komen...

De rest van dit artikel gaat vooral over de technische kant van de DJ-wereld.

Naar boven

DJ DJ hardware setup

Om te kunnen beginnen met DJ-en in welke stijl dan ook heb je minimaal het volgende nodig:

  • Twee draaitafels: direct drive met slipmats voor vinyl of speciale DJ CD-spelers
  • Mixer, liefst speciale DJ-versie
  • Evt. een microfoon
  • Koptelefoon, liefst gesloten type
  • Versterker, vermogen afhankelijk van hoe hard het moet gaan en van de ruimte
  • Boxen, idem
  • Geschikte muziek (!) op vinyl, CD of USB-memorystick.

Draai je thuis, dan sluit je je draaitafels (of CD-spelers) op je mixer aan, de uitgang van de mixer (main out of master out) gaat naar de aux- of tuner-ingang van je versterker. Een beetje een flinke versterker is wel fijn, denk aan ongeveer 2x100W. Je hebt alleen een monitor-systeem nodig, dat wil zeggen boxen om jezelf te horen. Stel ze zó op dat je de muziek zelf lekker hoort, niet te ver van je af. Er is veel verschil in hoe boxen klinken en het is bovendien een kwestie van smaak. Ook het rendement: hoe hard verschillende boxen klinken bij hetzelfde vermogen (aantal Watts van je versterker) is erg verschillend. Probeer dus boxen uit en kijk niet alleen naar de "looks" of het aantal speakers per box!

DJ effectenDraai je voor publiek, dan heb je behalve je eigen speakers ook nog te maken met de PA, zware versterkers en speakers die het geluid voor het publiek verzorgen.

Microfoon: kies een type dat niet snel rondzingt, zoals rockzangers ook gebruiken. Richt je microfoon niet op je boxen, anders wordt je DJ-act al snel een piep-show... Zie ook microfoons.

Inschakelen: Zet de faders van je mixer op nul. Bij passieve boxen: volume van je versterker (eindtrap) op nul en schakel altijd als laatste de versterker in om inschakel-knallen via je speakers te vermijden. Hier houden je versterker en je boxen niet van. En je oren waarschijnlijk ook niet trouwens. Heb je actieve boxen (met ingebouwde eindversterker dus) schakel dan deze als laatste in.

Uitschakelen: volume van versterker en mixer op nul, nu éérst de versterker (of je actieve boxen) uit, dan de rest pas. Hoe zwaarder je installatie, hoe belangrijker dit is!

Naar boven

DJ turntable DJ Draaitafel, CD, MP3, digitaal?

De extreem solide SP10 Technics direct drive tafels uit 1969 vormden het begin van de DJ-tafels zoals we ze nu kennen. De opvolger, de SL1200, is nu zo'n beetje de standaard voor DJ's die met vinyl werken. Je kunt de schijf op ambachtelijke wijze met de hand sturen voor scratching en dergelijke effecten. Naald en element (cartridge) moeten ook bestand zijn tegen deze DJ technieken en zijn dus anders dan de normale HiFi versies. Het geluid van vinyl is bij veel DJ's nog altijd populair. Maar vinyl platen zijn kwetbaar, schaars, duur en steeds slechter verkrijgbaar. Daarom zijn er CD-spelers ontwikkeld waarmee je bijna zoals met vinyl kunt werken: pitchen, scratchen, juggling, het is allemaal mogelijk. Sommige zien er zelfs uit als draaitafels! Er zijn ook CD-spelers die met MP3 files overweg kunnen, incl. scratching etc.!

Compleet softwarematige oplossingen zijn er ook, dan draait alles op een computer. Bediening gaat via toetsenbord, muis, evt aanraakscherm of met iets dat er uit ziet als draaitafels en een mixer, maar feitelijk is dit dan de afstandsbediening van je computersoftware.

DJ CD MP3 speler

Naar boven

DJ koptelefoon DJ headphone

Omdat DJ's een koptelefoon erg intensief gebruiken, moet die aan speciale eisen voldoen. Behalve dat

  • hij natuurlijk goed moet klinken
  • moet hij liefst niet te zwaar zijn
  • goed afsluiten, zodat je ook bij een hard omgevingsgeluid tóch goed kunt cuen
  • hard kunnen gaan zonder stuk te gaan
  • sterk zijn, met stevige kabels en pluggen
  • makkelijk in het gebruik zijn, bijvoorbeeld met draaibare schelpen voor luisteren met één oor

Naar boven

DJ mixer DJ mixer

Oorspronkelijk gebruikte een DJ een standaard mixer. Tegenwoordig zijn er veel speciale DJ-mixers met handige opties voor DJ's.

  • Zo'n mixer heeft minimaal 2 kanalen voor de draaitafels of CD-spelers. GND (Ground) aansluitingen om je draaitafels te aarden. Dit om brom te verlijden. Extra kanalen kun je gebruiken voor sampleplayers, grooveboxen en dergelijke. De aansluitingen zijn meestal RCA (tulp) pluggen. Voor een microfoon is er een XLR-aansluiting.
  • Met de trim knoppen (zelfde als gain op een normale mixer) kun je het volume van de verschillende ingangen aan de door jou gebruikte apparatuur aanpassen. Niet dat je beatbox ineens 5x zo hard gaat als je draaitafel...
  • Met de eq (equalizer) kun je hoge en lage tonen aanpassen aan de weergave van je speakers.
  • De channel faders bepalen het volume van dat kanaal in de mix. Met de crossfader kun je traploos van je ene draaitafel naar je andere faden. Dat is gemakkelijker dan met de hand de ene fader dichtschuiven en tegelijk de andere open. Bij meer geavanceerde tafels kun je de crossfader aan verschillende kanalen toewijzen om zo bijvoorbeeld ook CD's met vinyl te kunnen crossfaden.
  • Met de master fader bepaal je het totale volume voor het publiek.
  • Met booth level regel je hoe hard je je eigen boxen hoort.
  • De monitor (cue) regelaar regelt je koptelefoonvolume.
  • Op de level meter heb je een visuele indicatie van de geluidssterkte en kun je zien of het overstuurt. Oversturing zorgt voor vervorming, klinkt dus lelijk en is bovendien gevaarlijk voor je speakers en versterkers.
  • Met een talkover button kun je door de muziek praten, de muziek wordt dan automatisch wat zachter gemaakt zodat je beter te verstaan bent (ducking).
  • Een beatcounter geeft automatisch het tempo aan in Beats Per Minute (BPM). Makkelijk met beatmixen.
  • Beat assist: door in het tempo van de muziek op deze knop te drukken verschijnt het tempo. Voor muziek waarbij de automatische beatcounter het laat afweten.
  • Effecten: soms al in een mixer ingebouwd, soms als extern apparaat. Met effecten als filters, delays (echo), flangers, kill-eq, pitch-transposer kun je als DJ in realtime je muziek en/of je stem vervormen op allerlei creatieve manieren. De speciale DJ-effect apparaten zijn er op gebouwd om gemakkelijk ter plekke de effecten te kunnen inschakelen en bedienen, desgewenst ook op de maat van de muziek.
  • Hamster switch: draait de werking van de crossfader om: linker tafel wordt rechter en omgekeerd. Voor turntableists.
  • CF curve, hiermee stel je de werking van de crossfader in op je eigen voorkeur. Wat je regelt is de manier waarop een beweging van de crossfader het volume van de kanalen beïnvloedt.

Naar boven

DJ PA systeem Versterkers, boxen

Voor je eigen monitoring kun je normale HiFi boxen gebruiken, maar die zijn niet altijd berekend op langdurig gebruik bij hoge volumes. Studio-monitors wél. Hetzelfde geldt voor de versterker: een uit de kluiten gewassen HiFi versterker van zo'n 2x100W of méér werkt wel, maar een professionele studio-eindtrap of een kleine PA-eindtrap is beter en bovendien veel betrouwbaarder op termijn. Sommige DJ's hebben alleen voor zichzelf al een PA staan waarmee een party jock een flink feest mee van geluid kan voorzien...

Voor de PA, de boxen voor het publiek, gelden eigenlijk dezelfde eisen als voor een normale PA die door live bands gebruikt wordt. Wil je het compact, dan kun je kiezen voor een geïntegreerd systeem van actieve basboxen (subs) met bijbehorende hoge tonen boxen (tops) en ingebouwde eindtrappen. Klinkt prima en is hard genoeg voor kleine tot middelgrote gelegenheden. Moet het écht hard én groot, dan kom je uit op een PA bestaande uit losse eindtrappen in de grootte-orde van KiloWatts en een combinatie van sub, bas en hogetonen speakers uit. De meeste DJ's en dance-liefhebbers m/v houden van véél en lage bas. Aan de baskasten en basversterking worden dus hoge eisen gesteld. Geluidsdrukken van tegen de 120dB, gevaarlijk dicht bij de pijngrens, zijn niet abnormaal, maar zeker bij frequente en langdurige blootstelling zonder gehoorbescherming absoluut fataal voor je gehoor, zie ook gehoorschade, PA-techniek en PA huren of kopen?

Naar boven

 DJ Woordenlijst:

Naar boven

DJ Software links >>

 DJ Links:

Naar boven

Donatie

Dit is een gratis site, die al sinds 2003 voortdurend wordt uitgebreid en geactualiseerd. Als jij ook wilt dat dat zo blijft, doe dan een donatie aan Popschool Maastricht >>

Bijgewerkt op: 19 Juni, 2024