Ook wel "Cannon" plug genaamd, naar de oorspronkelijke fabrikant. XLR was aanvankelijk een type: "Cannon X" werd "Cannon XL" (Latch, vergrendeling) en daarna XLR (X, Latch, Rubber vanwege de rubber afdichting). Deze worden in de 3-polige uitvoering standaard voor microfoons gebruikt. In de "vrouwtjes"-pluggen (met de gaatjes) komt het signaal binnen. Deze worden dus op de microfoon gestoken. Aan de andere kant zit een mannetje. Die plug gaat in het mengpaneel. Een XLR kabel kun je simpel verlengen door er een volgende aan te klikken. De pluggen hebben het voordeel dat ze gezekerd zijn, ze zitten aan de microfoon en aan elkaar vast geklikt zodat ze niet vanzelf los kunnen gaan. Bij aansluiten maakt eerst pin 1 (aarde) contact. Dat voorkomt brommen tijdens het aansluiten. Bij loskopppelen wordt de aarde als laatste losgekoppeld. XLR wordt ook wel voor luidsprekers gebruikt, maar dan wél met een andere kabelsoort!

Mini XLR (kleiner formaat) stekkers worden onder andere bij beltpacks van zendmicrofoons gebruikt en bij dasspeld microfoons.

Verbindingen XLR (Europese norm, EIA standaard):

• pin 1 = aarde / afscherming
• pin 2 = signaal +
• pin 3 = signaal -

NB.: Bij sommige oudere Amerikaanse apparatuur:

• pin 1 = aarde / afscherming
• pin 2 = signaal -
• pin 3 = signaal +

Hiernaast zie je verschillende speciale XLR stekkers:

• Een met een schakelaar: die onderbreekt het signaal, voor bijv. microfoons die zelf geen schakelaar hebben
• Een combo ingang waar je zowel een stereo jack als een XLR male stekker in kunt steken
• Een XLR plug die je met een schuif van male in female kunt veranderen (!)
• Een haakse XLR plug

Combo input

Male-female switchable

Haakse XLR male

Ook "phone" plug genoemd. Oorspronkelijk nl. gebruikt in telefooncentrales! Vandaar de naam: Telephone Plug. Standaard plug voor gitaren, keyboards, effectapparatuur, koptelefoons, randapparatuur ed. Soms ook voor luidsprekers, maar dan wél met een andere kabelsoort! In veel soorten en kwaliteiten verkrijgbaar: met metalen en met plastic behuizing, geklonken en gegoten constructies, haakse en rechte modellen.

Een speciale plug is de "Silent plug" van Neutrik: een schuifbaar ringetje sluit het signaal kort dmv een combinatie van een magneetje en een reed-relais. Als de plug wordt ingestoken schuift het ringetje naar binnen en wordt de kortsluiting opgeheven. Hiermee worden knallen en bromtonen bij het inpluggen van bijvoorbeeld gitaren voorkomen, geniaal! Haaks en recht leverbaar. Niet voor luidsprekers gebruiken!!!

Verbindingen mono jack:

• Tip = signaal
• Sleeve = aarde / afscherming

Verbindingen stereo jack (TRS jack), ook gebruikt voor insertkabels:

• Tip = send (of links of signaal +)
• Ring = return (of rechts of signaal -)
• Sleeve = aarde / afscherming

Let op: send en return kunnen ook verwisseld zijn (oudere apparatuur).

Afbeelding onder: Neutrik TimbrePlug met schakelbare condensators voor klankaanpassing bij gebruik als gitaarkabel.

Timbre plug met klankaanpassing

Ook wel RCA-plug, phono plug of tulp-plug genaamd. Wordt vooral in thuis-stereo installaties gebruikt. In de professionele PA-wereld ongebruikelijk, zeker de plastic uitvoering. Nadelen: kwetsbaar, slechte trekontlasting, aarde maakt vaak als laatste contact bij inpluggen. Cinch pluggen komen ook voor in DJ installaties.

Verbindingen:

• Tip = signaal
• Huls = aarde

Voor écht oude geluidsapparatuur! Je vindt nog wel eens een oude Dynacord Eminent zangversterker, een oude taperecorder of zo met DIN ingangen voor de audio. Voor consumenten apparatuur is DIN lang in zwang geweest. Nu is daar de Amerikaanse cinch (ofwel tulp, ofwel RCA) aansluiting voor in de plaats gekomen.

5 polige DIN pluggen ("diodekabel") waren berucht onder de zelf-soldeerders: het is een enorm gefriemel om de 5 vlak bij elkaar liggende pennen aan een draadje te solderen zonder kortsluiting te maken. Dan had je het netjes klaar, met krimpkousjes en al, en raad eens wat daar op tafel voor je lag? De behuizing ja! Die had dus eerst op de kabel moeten worden geschoven, grrrr...

Er zijn veel soorten DIN pluggen, maar voor audio werden vrijwel alleen 3-polige en 5-polige 180° DIN pluggen gebruikt. De pennen zijn genummerd en de nummers staan op de plug.

Aansluitingen 3 polige 180° DIN plug:

• pen 1: Rechter kanaal
• pen 2: Afscherming/aarde/nul
• pen 3: Linker kanaal of mono kanaal

Aansluitingen 5-polige 180° DIN plug (bedoeld voor tape recorders (let op de nummering die op de plug staat!):

• pen 1: L naar tape (opname)
• pen 4: R naar tape (opname)
• pen 2: Afscherming/aarde/nul
• pen 3: L naar versterker (afspelen)
• pen 5: R naar versterker (afspelen)

Tegenwoordig wordt de 5-polige DIN plug nog alleen maar voor MIDI gebruikt, niet meer voor audio. Zie hier onder bij "Digitaal". De 3 polige plug is er helemaal niet meer. DIN staat trouwens voor "Deutsches Institut für Normung".

Aansluitingen DIN plug

Wordt gebruikt voor het aansluiten van multikabels. Veel gebruikt is de 108-pens Harting connector, voor max. 36 kanalen. Wordt tegenwoordig meestal volgens de Ampco/NOB norm aangesloten:

• blauw = pin 3 = sgnaal -
• rood = pin 2 = signaal +
• grijs = pin 1 = aarde

Standaard voor luidsprekers met groot vermogen. Hier kan een dikke kabel aan bevestigd worden die grote stromen kan verwerken. Indien gebruikt met een 4-polige kabel kun je twee sets speakers met één toevoerkabel toch elk apart op een eindtrap aansluiten. Als de pluggen goed aan de kabels gemonteerd zitten is verkeerd aansluiten uitgesloten.

Verbindingen Speakon 4 luidspreker:

• Pin 1+: fullrange: + / 2 weg: laag +
• Pin 1-: fullrange: - / 2 weg: laag -
• Pin 2+: 2 weg: mid/hoog +
• Pin 2-: 2 weg: mid/hoog -

Verbindingen Speakon 8 luidspreker:

• Pin 1+: 4 weg sub laag +
• Pin 1-: 4 weg sub laag -
• Pin 2+: 4 weg laag +
• Pin 2-: 4 weg laag -
• Pin 3+: 4 weg mid +
• Pin 3-: 4 weg mid -
• Pin 4+: 4 weg hoog +
• Pin 4-: 4 weg hoog -

Geschikt voor luidsprekers, mits met speciaal snoer (geen microfoonsnoer!) dat de hoge stroomsterkte (ettelijke Ampères) aan kan. Bij een microfoonsnoer smelt bij hoge stroomsterktes de isolatie en kan je eindtrap sneuvelen!

XLR speakerkabel norm aansluiting:

• pin 1 = -
• pin 2 = +
• pin 3 = NC (Not Connected)

NB. Amerikaans:

• pin 1 = -
• pin 2 = NC (Not Connected
• pin 3 = +

Bruikbaar bij niet al te grote vermogens. Nadelen: kan losschieten (geen mechanische zekering, tenzij gebruikt met speciale ingangen), niet zo'n goed contact. Bij slechtere kwaliteit pluggen: slechte trekontlasting en gevaar voor kortsluiting (gevaarlijk voor de eindtrap!).

Verbindingen:

• Tip: signaal +
• Sleeve: aarde / signaal -

Jack chassideel met mechanische zekering

Gelukkig in onbruik geraakt: slechte verbinding, geen mechanische zekering, gammele plugjes.

De ronde pen is de +, de platte de -

De beruchte 9V DC adapter plugjes voor de trapdozen van de gitarist, keyboards en sunthesizers... Hadden ze hier maar iets stevigers op bedacht. Er zijn ook nog allerlei maten qua binnendikte en buitendikte. Ooit bedoeld om verkeerd aansluiten onmogelijk te maken. Helaas is er geen standaard voor. Het is zelfs zo erg dat van sommige apparaten de + aansluiting op de binnenkant zit... Bij de zgn. "universele" adapters is de polariteit dan ook omschakelbaar. Niet alle apparaten kunnen daar tegen: toch zonde van je digitale delay van dik 200 €uri!

Verbindingen, meestal:

• Buitenkant: +
• Binnenkant: -
• ¡¡¡¡ Met uitzonderingen !!!!
• Artikel over Adapters

Voor een goede veiligheid en tegen storingen zijn professionele apparaten voorzien van een stekker met randaarde: Schuko ofwel CEE 7/7. Te gebruiken tot maximaal 16A. Sluit die ook aan op een stopcontact met randaarde, anders heeft het niet veel zin! Uiteraard moet de gebuikte kabel drie aders hebben: twee voor de stroom en een voor de aarde.

Verbindingen:

• Pin = netspanning fase (bruine draad)
• Pin = netspanning nul (blauwe draad draad)
• Randcontact = aarde (geel-groene draad)

Let op: in België hebben geaarde stopcontacten behalve 2 gaten ook een pin, die moet passen in de stekker, anders werkt het niet!

Stekker zonder randaarde, Euro stekker ofwel EN 50 075. Wordt gebruikt voor dubbel geïsoleerde apparaten die weinig stroom verbruiken (tot max. 2,5A), bijvoorbeeld randapparatuur of adapters, kenbaar aan het symbool met het vierkantje in een vierkantje.

Verbindingen:

• Pin = netspanning fase (bruine draad)
• Pin = netspanning nul (blauwe draad)

Ook IEC stekker. Wordt gebruikt voor aansluiting van een los netsnoer aan een apparaat, tot maximaal 10A.

Verbindingen:

• Buitenste aansluitingen: netspanning (fase en nul, bruin en blauw)
• Middelste aansluiting: aarde (geel-groen)

3 polige stroomaansluiting van Neutrik, geschikt voor flinke stromen tot 250V/20A! Versies voor chassisbevestiging (dus aan een apparaat) en versies voor aan (verleng-)kabels. Vast te klikken, zodat ze niet kunnen losschieten zoals de normale 230V stekkers. Te gebruiken tot wel 20A/250V. Powercon connectors zijn bedoeld als connectors in een vast circuit en mogen dus niet aangesloten of losgekoppeld worden terwijl apparatuur is ingeschakeld!

Het Powercon systeem werkt met twee kleuren connectors, zodat ongerief als kortsluiting uitgesloten is:

• A-type (stroom inlaat, "stekker") kabel connector: blauw, chassis connector: blauw.
• B-type (stroom uitlaat, "stopcontact") kabel connector: grijs, met blauwe rand, chassis connector: grijs.

De stekers moeten dus kleur bij kleur! Een POWER OUTLET is dus een grijs chassisdeel waar een grijze connector in moet. Een POWER INLET is blauw en daar moet een blauw kabeldeel in.

Kabels met een normale ("Schuko") netstekker eraan, zijn in dit systeem dus altijd blauw (is immers een POWER INLET!), en de gaten waar ze in moeten eveneens!!!

Aansluitingen:

• L --> Line (fase)
• N --> Neutral (nul)
• E --> Earth (aarde)

Ook wel CEE stekkers genoemd, norm IEC 60309. Een 5-polige stekker voor 400V krachtstroom toepassingen. Als je bijvoorbeeld een écht grote lichtshow en een mega-PA gebruikt is dat nodig (16, 32, 63, 125 Ampère). Je kunt dan van een krachtstroom aansluiting naar een "paddestoel" of andere stroomverdeelkast gaan die er weer aparte 230V stroomkringen ervan maakt.

Verbindingen en kleuren draad:

• Pin L1/R: Fase R, bruin
• Pin L2/S: Fase S, zwart
• Pin L3/T: Fase T, grijs
• Pin N: Nul/Neutraal, blauw
• Pin E: Aarde, geel/groen

Kleurcodes stekkers

• Geel: AC-net 110V
• Blauw: AC-net 230V
• Rood: AC-net 400V
• Zwart: AC-net 500-690V (of voor 400V op het toneel, omdat zwart minder opvalt dan rood)
• Paars: AC-net <25V (veiligheidsspanning)
• Groen: andere frequentie dan de gebruikelijke 50/60Hz
• Wit: DC-net 40-50V

Voor geluidstechnici zijn normaal alleen de blauwe en rode varianten bruikbaar. Soms dus de zwarte, maar maar kijk uit! In het algemeen: altijd eerst nameten voordat je lampen, dimmers of PA aansluit!

Geen doe het zelf werk: LEVENSGEVAARLIJK!

Deze stekkers kom je vaak in keukens tegen. De 5-polige variant is ook geschikt om 230V stroomkringen van te maken voor licht of geluid omdat er een aarde ader bij zit (middelste contact). Een verloop naar CEE is ook mogelijk. Afhankelijk van de stand van dit middencontact krijg je 16A of 25A (zie figuur hiernaast). Frituur uit, spot aan! Let op: er is ook een 4-polige versie, die is ongeschikt!

De fasedraden (L1, L2, L3 voor de fasen R, S en T) zijn bruin, de nuldraad is blauw, de aarde is geel-groen gestreept. Nul en aarde is NIET hetzelfde!

Let op: er is ook een (niet officiëel gestandaardiseerde) aansluitmogelijkheid, de zgn. "kookgroep aansluiting". Die kom je dus in keukens wel tegen. Zoals gezegd, geen standaard: nameten met de multimeter dus!!!!

Vaak wordt echter aangehouden: klem "N" voor de eerste nul, klem "L1" voor de tweede nul, en klem "L2" en "L3" voor de beide fasen. Ook komt voor: klem "N" voor de eerste nul, klem "L2" voor de tweede nul, en klem "L1" en "L3" voor de beide fasen...

De oude kleuren kom je soms ook nog tegen: fase groen, nul rood, aarde grijs.

DIN pluggen zijn er in veel soorten. De meeste worden niet meer gebruikt. De 5-polige 180° DIN plug wordt nog wel voor MIDI aansluitingen gebruikt tussen synthesizers onderling, van masterkeyboards naar geluidsmodules, enz. Meer info over MIDI

Verbindingen:

• pin 2: aarde / afscherming
• pin 4: signaal
• pin 5: signaal

Digital MultipleXed, een digitaal protocol voor lichtstuurtafels, dimmers, scrollers ed. Maakt gebruik van 5-polige (soms ook 3-polige!) XLR pluggen en speciale kabel ivm de hoge frequenties. Afgeschermd met een getwist aderpaar. Niet uitwisselbaar met audio XLR kabels! Meer info over DMX

Verbindingen:

• Pin1 = signaalcommon = kabelafscherming
• Pin2 = signaalgespiegelde = "-"
• Pin3 = signaal = "+"
• Pin4 = optioneel (bijv terugmelding - of 2e DMX signaal)
• Pin5 = optioneel (bijv terugmelding + of 2e DMX signaal)

Bulgin is eigenlijk een merk, maar net als bij "Cannon" pluggen is de merknaam op het type plug overgegaan. 8-polige Bulgin connectors worden met name in de lichttechniek gebruikt. Helaas is er geen echte standaard voor de aansluitingen. In de praktijk kom je vooral 3 manieren van bedrading tegen:

x = niet aangesloten.

Er zijn dus 4 stroomkringen met per 2 een gemeenschappelijke nul (neutraal). Als 7 en 8 NIET zijn doorverbonden is dus 2-fase voeding mogelijk. Sommige fabrikanten verbinden helaas 7 en 8 door.

Universal Serial Bus, kan voor van alles gebruikt worden, voor MIDI, voor digitale audio, etc. afhankelijk van de software. Voeding via USB kabel mogelijk (max. 500mA bij 5V). Hoewel het woord "universal" anders doet vermoeden zijn er verschillende types connectors, USB A, USB B en mini-USB. Door middel van verloopkabels zijn ze wél te koppelen. Kabels mogen max. 5 meter lang zijn. Bij een grotere lengte moet er een hub tussen.

Qua transmissie snelheid zijn er varianten:

• USB 1.0: 1,5 Mbit/s (low speed)
• USB 1.1: 12 Mbit/s (full speed)
• USB 2.0: 480 Mbit/s plug & play (high speed)
• USB 3.0 (super speed) tot 5 GBit/s
• USB 3.1 (super speed+) tot 10 GBit/s
• USB 3.2 (super speed+) tot 20 GBit/s
• WUSB (wireless USB) gebruikt een radio-frequentie om te communiceren. WUSB is bruikbaar tot een afstand van 10 meter en met een snelheid van 110 Mbit/s. WUSB gebruikt encryptie.

USB 3 pluggen zijn herkenbaar aan de blauwe kleuraccenten.

Voor bijvoorbeeld digitale multikabels met ethernet verbindingen is er een extra stevige uitvoering van de fragiele ethernet pluggen: ethercon.